Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012

Και πέθανε Ελληνίδα

Σα χτες πριν από 18 χρόνια πέθανε μια Ελληνίδα. Κι όταν λέω Ελληνίδα εννοώ με όλη τη σημασία της λέξης. Ήταν η Μελίνα Μερκούρη, περαιτέρω συστάσεις δε νομίζω πως είναι απαραίτητες. Και ποιος δεν ξέρει τη Μελίνα; Τη Μελίνα που έκανε τον Πειραιά γνωστό ανά την υφήλιο και έφερε την Ελλάδα στα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου. Τη Μελίνα που πάλεψε τη Χούντα από Ευρώπη κι Αμερική, μέσα από τα ραδιόφωνα, την τηλεόραση, το θέατρο, τις ταινίες. Τη Μελίνα που σαν υπουργός πολιτισμού ανέδειξε το κέντρο της Αθήνας, δημιούργησε το θεσμό των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων (ΔΗΠΕΘΕ), για να έχει και η επαρχία πρόσβαση στην τέχνη, και διεκδίκησε δυναμικά τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Τη Μελίνα του Κακογιάννη, τη Μελίνα του Dassin, τη Μελίνα του Χατζιδάκι.
   Η Μελίνα λοιπόν τήρησε της υπόσχεσή της και πέθανε Ελληνίδα. Όταν το '67 έγινε η πρώτη Ελληνίδα που της αφαιρέθηκε η υπηκοότητα δήλωσε αυθόρμητα : "Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας".  Δεν ξέρω γιατί, αλλά μου φαίνεται πολύ δύσκολο να πεθάνει ένας Έλληνας, παραμένοντας Έλληνας. Να αντέξει την καταπίεση μια χώρας που σκοτώνει ότι καλό γεννάει κι αποθεώνει τα εκτρώματά της, και να σηκώνει μια ζωή το βάρος μια τεράστιας, αναξιοποίητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μελίνα όμως το κατάφερε, κι όχι μόνο το κατάφερε, αλλά το έκανε και με στυλ και άνεση, σα να ήταν το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο. Ούτως ή άλλως ότι κι αν έκανε η Μερκούρη, το έκανε με στυλ.
  Αυτό που με φοβίζει στο θάνατο της Μελίνας και με κάνει να τον αναφέρω μετά από τόσα χρόνια, είναι ότι από τότε η χώρα μας δεν γέννησε άλλη τέτοια γυναίκα, ανάλογή της. Τα Ιερά Τέρατα της Τέχνης σ'αυτή η χώρα πεθαίνουν ένα-ένα, κι αντικατάσταση καμία.  Πού είναι ένας Χατζιδάκις; Ένας Κουν; Ένας Τσαρούχης; Ένας Αναγνωστάκης; Ένας Χόρν; Ένας Κακογιάννης; Που είναι κάποιος που να τους πλησιάζει έστω λίγο στο ταλέντο και ταυτόχρονα να αγγίζει το ευρύ κοινό, τον απλό κόσμο.     
   Το μόνο που μπορούμε πια να κάνουμε, είναι να μην ξεχνάμε τους παλιούς και να ξορκίζουμε από παντού το κακόγουστο, το ανήθικο και την υποκουλτούρα. Αντίο Μελίνα, λείπεις σε όλους.

(Υ.Γ. Θεοδωράκη και Γλέζο κρατάτε γερά, σας χρειαζόμαστε.)


Η Μελίνα Μερκούρη σε συνέντευξή της


Η Μελίνα τραγουδά Μαρκόπουλο το '74. Από τα "Τραγούδια της Φωτιάς" του Ν. Κούνδουρου

Η επίσκεψη της Μελίνας στην Κύπρο λίγο μετά την εισβολή του '74.